Whois Nedir, Neden Whois Sorgulama Kullanılır?

Whois; interneti kullanan kişilere bilgi sağlayabilmek amacıyla kullanılmakta olan ve TCP (Transmission Control Protocol) tabanlı yanıt ve sorgu protokolüdür. Bir başka ifadeyle; tescil edilmiş bir alan adının kime ya da hangi kuruma ait olduğunu ve bu kişi veya kurumların alan adını kaydetme tarihini, iletişim bilgilerini ve alan adının bitim tarihini gösteren künyedir. Her bir alan adı için bu bilgiler tutulmak zorundadır. Bu şekilde de web sitesi sahiplerine daha hızlı bir şekilde ulaşmak mümkün hâle gelir. IP adresi ve Domain adı ile ilgili bilgi vermek için kullanılan Whois sayesinde kullanıcılar seçmiş oldukları alan adının tescil için uygunluğunu da görebilir.

Yasal amaçlarla devamlı olarak kullanılan Whois veri tabanı, tescil edilmiş bütün alan adlarının bir listesidir. Yasadışı içerikler, dolandırıcıklar, marka ihlalleri ve benzeri sorunların belirlenmesi ve giderilmesi hususunda bu aramalardan yararlanılmaktadır. Alan adı whois araması sonucunda gelen iletişim bilgileriyle bireyler kötü yönde kullanımdan sorumlu tutulabilir.

Whois kavramı 1970'li yılların başlarından itibaren "ARPANET" kullanıcıları için daha basit bir biçimde iletişim bilgileri listelenmiştir. Daha sonralarında internet kullanımı yaygınlaşmaya başladığından ötürü markalar, firmalar, bireysel kullanıcılar ve daha birçok kişi/kurumlar Whois sistemini kullanmaya başladı. ICANN 1998 yılında kuruldu ve sonrasında Whois protokolünü devraldı. Sonrasında ise Whois hizmetinin daha da gelişebilmesi adına ana sağlayıcı kayıt şirketleri ile kayıt ofisleri anlaşmalar yapıldı. Bu şekilde Whois'in nasıl çalıştırılacağı hususunda ana bir standart oluşturuldu ve politikalar belirlendi. Whois politikalarının sağlıklı bir biçimde uygulanması açısından ICANN, kayıt kuruluşlarıyla beraber çalışmaya başlamıştır.

Whois'in protokolü tasarlanırken öngörülen internet kullanımı beklenilenin ötesine geçmiştir ve kullanımı hususunda birçok zorluk yaşanmıştır. Yaşanan en büyük zorluklar genel olarak erişim sorunu, uyumluluk, dolandırıcılık ve mahremiyet gibi sorunlar şeklindeydi. ICANN, Whois'in devamlı olarak güncel ve güvenilir kalması için bazı yeni gereklilikler getirmiştir. Bu sistemi kötüye kullanmayı engellemek için getirilen gerekliliklere örnek olarak 2014 yılında tanışılan, RAA sayesinde doğrulama gereksinimleri belirlenmiştir. RAA ile birlikte kayıt şirketlerinin kötüye kullanım sorun ve şikayetlerini ele alarak kötüye kullanan kişilerin Whois bilgilerini ICANN ile paylaşılması istenmiştir. RAA ile gelmiş olan bir başka güvenlik önlemiyse; ilk domain tescil edilme sürecinde ve domain sahinince iletişim bilgilerinin değişikliği hâlinde e-posta üzerinden doğrulama zorunluluğudur. Bu sayede domain sahibinin izni olmadan herhangi bir biçimde domain tescil edilemez ve sahiplik bilgileri de değiştirilemez.

Detaylı Whois Sorgulama Bilgileri Bize Neler Sunar?

Detaylı Whois sorgulama bizlere birçok konuda bilgi sağlar. Whois sorgula, bize domainin kime ait olduğunu, hangi kuruma ait olduğunu, iletişim bilgilerini, alan adıyla ilgili kaydetme tarihi bilgilerini (domain süresi sorgulama), seçilen alan adının tescil açısından uygunluğunu ve daha birçok hususu sunmaktadır. Ancak detaylı whois sorgulaması bazı durumlarda kötüye kullanılabileceğinden ötürü bu konuda dikkatli olunmalıdır.

Detaylıca yapılmış Whois sorgusu bizlere, aynı zamanda telefon numarası, e-posta bilgilerini, işletme adresi, isim ve soyisim, domainin barındırılmış olduğu ya da yönlendirilmiş olduğu web sunucusunun IP adresi, domaini tescil etmiş olan kuruluş bilgisine kadar neredeyse her bilgiye ulaşılabilir.

Domain Kime Ait Olduğunu Nasıl Sorgularım?

Domain "Whois protection" şeklinde ifade edilen durumda whois bilgileri gizli durumdadır. Bazı özel projelerde web sitelerinin sahipleri kendi kimliklerinin gözükmesini istememektedir. Bu tarz durumlarda detaylı bir Whois sorgulaması yapsanız da domain sahiplerine ulaşmak mümkün olmayacaktır.

Fakat gizlenmemiş alan adı bilgilerini sorgulamak için bazı domain sorgulama sitelerinden domain whois sorgulama sistemi sayesinde istenilen alan adı girildikten sonra domain whois sorgulama gerçekleştirilir.

Whois Sorgulama Nasıl Yapılır?

Whois sorgulaması Verisign domain akreditör işletmesi ICANN veritabanının üzerinden sorgulanmaktadır. Yalnızca Whois sorgusu yapmak için kurulmuş bazı siteler (Whois siteleri) olduğu gibi, her bir domain satıcısı firmanın domain whois sorgulama ekranından domain Whois sorgulama işlemini gerçekleştirebilmektedir. Bu sayede alan adı sorgulama whois işlemi gerçekleştirilmiş olunur.

Alan Adının Whois Sorgusu Her Zaman Doğru Sonucu Verir Mi?

Dünyada domain sektörünün en üst kuruluşu şu an ICANN'dır. Whois bilgileri güncel olmayan alan adları ICANN kurallarının gereğince askıya alınma durumuyla karşı karşıya kalabilir. Bu nedenden ötürü domaini kayıt ederken, belirtilen Whois bilgileri eksiksiz ve güncel olmalıdır. Fakat bu hususa dikkat etmeyen ya da kötü amaçlı projelerin üzerinde çalışmakta olan domain sahipleri isim ve soyisim, telefon, e-posta ya da açık adres bilgilerini tam olarak doğru biçimde yazamayabilir. Böyle bir durumda domainin kayıt edilmiş olduğu kurum ya da firmayla iletişime geçebilirsiniz. Domain kayıt firması ya da kurumu whois sorgulama sonuçlarının en üst tarafından "Registrar" şeklinde belirtilir.

Alan Adımın Whois Bilgileri Kuruma/Kişiye Ait Değilse Ne Yapılmalıdır?

Alan adı kaydı yapılırken herhangi bir bilginin eksik ya da yanlış girilmesi birçok soruna yol açabilmektedir. Bu sorunlardan bir tanesi de alan adı sorgulaması yapıldığında bilgilerin size ait olmaması durumudur.

Bu sıkıntının giderilmesi için bazı siteler, firmalar ve kurumlar probleme yardımcı olabilmektedir. Ya da siz de bilgileri girdiğiniz panele girerek bilgilerinizi düzeltmeniz yine sizi olumlu bir sonuca ulaştırabilir. Fakat bilinmelidir ki bilgilerin yanlış girilmesi de bazı sıkıntılara yol açabilir.